Στο Isle of Man με Morgan Roadster
The Morgan ManΥπάρχει ένα νησί στο οποίο μια Κυριακή του χρόνου η κεντρική οδική αρτηρία μονοδρομείται· τα όρια ταχύτητας παύουν να ισχύουν και εκατοντάδες μοτοσικλετιστές διαταράσσουν την κοινή ησυχία και την κοινή λογική. Σε αυτό ακριβώς το νησί, πριν συμβούν όλα αυτά, βρεθήκαμε να περιφερόμαστε ασκόπως με ένα Morgan Roadster.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΙΤΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΘΑΝΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
― OOY, ντίαρ, φοβάμαι πως δεν έχουμε δωμάτιο για σήμερα. Και πολύ φοβάμαι ότι δε θα βρείτε δωμάτιο πουθενά στο Λίβερπουλ· ούτε καν στο Μάντσεστερ, στο Τσέλσι και στις γύρω περιοχές!
― Μα, γιατί; Τι είναι σήμερα;
― Σήμερα τίποτα ιδιαίτερο. Αύριο, όμως, είναι οι αγώνες!
― Όχι πάλι αγώνες! Τι είδους αγώνες αυτήν τη φορά; Ράγκμπι, κρίκετ, τσουβαλοδρομίες κυριών με λουλουδάτα καπέλα;
― Ιπποδρομίες, φυσικά!
Φυσικά! Ιπποδρομίες... Στο πρόσωπο του Ηλιόπουλου βλέπω ζωγραφισμένη την απογοήτευση και νιώθω πως κοιτάζομαι σε καθρέπτη. Δεν έχουμε καν κουράγιο να μιλήσουμε. Να το ρίξουμε στην πλάκα, βρε παιδάκι μου, συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια και τα τοιαύτα. Πρώτη φορά είναι ή μήπως η τελευταία; Το χειρότερο, όμως, αυτήν τη φορά δεν είναι ότι θα αναγκαστούμε να κοιμηθούμε στο αυτοκίνητο. Το χειρότερο είναι ότι το αυτοκίνητο που έχουμε είναι ένα... Morgan!
Αναγκαστικά αρχίζουμε να βολοδέρνουμε από δω και από κει πλησιάζοντας την αποβάθρα του μαγευτικού Λίβερπουλ, από την οποία την επομένη σκοπεύουμε να σαλπάρουμε. Γιατί σκοπός μας σε τούτη την επίσκεψη στη γηραιά Αλβιώνα δεν είναι απλώς να οδηγήσουμε, αλλά να οδηγήσουμε στο Isle of Man. Tι εστί Isle of Man; Τhe road racing capital of the world! Με θαυμαστικό αντί τελείας και παύλας. Αλλά τι να το κάνεις, όταν δεν έχεις στρώμα να πλαγιάσεις, ούτε φως για να διαβάσεις; Καμιά ωρίτσα περιήγησης αργότερα, μέσα από την ομίχλη του λιμανιού δίπλα σε κοντέινερ, ατελείωτους τούβλινους τοίχους και πίσω από τους γερανούς, ξεπροβάλλει το Regent Maritime Hotel, όπου συχνάζουν ναυτικοί (κατά τον Ηλιόπουλο, και άλλα κακοποιά στοιχεία). «We have a room, indeed» και το άσημο τριώροφο κτίριο -που μοιάζει βγαλμένο από ταινία του Φώσκολου, όπου στην επόμενη σκηνή δέκα νταγλαράδες δέρνουν μέχρι αναισθησίας τον Κούρκουλο και τον πετάν σαν τσουβάλι από τις σκάλες- μετατρέπεται στα μάτια μας σε υπερπολυτελές ξενοδοχείο πέντε αστέρων.
― Εσείς έχετε έρθει με το Morgan; Συναγερμό έχετε; Όχι; Ε, να κλείσω τότε την πύλη...
British racing green και ξερό ψωμί
To περί ου ο λόγος, σε british racing green βέβαια -τι άλλο;-, σε τετραθέσια έκδοση και με τον 3λιτρο V6 233 ίππων της Ford, όπως καταλάβατε, το αναγνωρίζει ακόμα και ο νεαρότερος μάγειρος του κινεζικού εστιατορίου της γειτονιάς. «Aaaa. Ιt’s a... Molgan»! Mιλάμε για λαϊκό προσκύνημα. Πού; Στην Αγγλία! Ο θρύλος του Morgan είναι ακόμα ζωντανός, έστω και 70 χρόνια μετά την κατασκευή της πρώτης έκδοσης του εν λόγω μοντέλου. Αντίθετα, βέβαια, απ’ ό,τι πιστεύεται, το Morgan δεν έχει ξύλινο σασί, ωστόσο η εταιρεία απασχολεί αρκετούς... μαραγκούς στο εργατικό δυναμικό της. Και τούτο γιατί στο κλασικό μεταλλικό πλαίσιο τύπου σκάλας εφαρμόζεται το δρύινο πλαίσιο του αμαξώματος και πάνω του σφυρηλατούνται τα αλουμινένια τμήματα του αμαξώματος. Ο τρόπος κατασκευής δεν είναι όμως το μόνο διαφορετικό. Όλο το αυτοκίνητο είναι διαφορετικό! Από τον τρόπο επιβίβασης, από την αίσθηση που έχεις πίσω από ξύλινο τιμόνι, την απεγνωσμένη αναζήτηση του συστήματος θέρμανσης, απ’ τα χωρίς ABS φρένα και την απουσία οποιουδήποτε ηλεκτρονικού βοηθήματος. Το Morgan στον 21ο αιώνα, ακόμα και εκσυγχρονισμένο σε κινητήρα και περιφερειακά, αποτελεί έναν ιστορικό αναχρονισμό. Έναν όμορφο, όμως, αναχρονισμό. Απ’ αυτούς που μας υπενθυμίζουν τη διαφορά αυτοκινήτων και αυτοκινούμενων κομπιούτερ. Ακόμα και οι Aγγλάρες -που από αυτοκινητική κουλτούρα άλλο τίποτα- έχουν αμφιβολίες για το έτος κατασκευής, εξού και η πιο συνηθισμένη ερώτηση που πρέπει να απαντήσει ο οδηγός: «Τα φτιάχνουν ακόμα;».
Πρωί πρωί και είμαστε ήδη στο πλοίο της αγάπης καταμεσής στην ιρλανδική θάλασσα και νοτιοδυτικά της Σκοτίας. Το καταπράσινο νησί ξεπροβάλλει σιγά σιγά στο βάθος του ορίζοντα και μαζί του η πρωτεύουσα Ντάγκλας. Όχι κάποιο μικρό γραφικό ψαροχώρι, όπως φανταζόμασταν, έτσι όπως σχεδόν αυθαίρετα σχεδιάζει κανείς στο μυαλό του τους τόπους που πρόκειται να δει και να ζήσει, αλλά μια αληθινή πρωτεύουσα. Με σπίτια, πολλά σπίτια, άλλα τόσα ξενοδοχεία και συνολική έκταση που μας αφήνει άναυδους. Οι 25.000 κάτοικοι που είχαμε διαβάσει στο Διαδίκτυο ότι ζουν εδώ δε μας είχαν πονηρέψει καθόλου...
Αποβιβαζόμαστε, για το φόβο των Ιουδαίων προσεκτικά, πολύ προσεκτικά, αν και τελικά αποδεικνύεται ότι το Morgan μας είναι πιο ψηλό απ’ ό,τι δείχνει η «μακρόκοντη» σιλουέτα του, αποφασισμένοι να ξεκινήσουμε μεμιάς την περιήγηση στη διαδρομή των 37 και 3/4, παρακαλώ, μιλίων (ήγουν 60,7 χλμ.). Μια διαδρομή σε δημόσιους δρόμους, που μια φορά το χρόνο μετατρέπεται σε σιρκουί αγώνα, τη μοναδική στη Μεγ. Βρετανία και, αν εξαιρέσεις το Μόντε Κάρλο, τη μοναδική πλέον στην Ευρώπη. Μόνο που, σε αντίθεση με το κοσμοπολίτικο πριγκιπάτο, η πιθανότητα το κουστούμι και η σαμπάνια να στολιστούν με πίσσα και πούπουλα είναι πολύ μεγάλη. ¶λλωστε, η μοτοσικλέτα και το λαϊφστάιλ της (τι... τρέντι που είναι αυτή η λέξη!) ποτέ δε συντάχθηκαν και συμβάδισαν με την γκλαμουριά. Εδώ είναι η underground σκηνή των αγώνων, όπου η βαρελίσια μπίρα και τα ξέφρενα πάρτι του δρόμου υποκαθιστούν πλήρως τα κοκτέιλ και τα γκαλά του «καλού» κόσμου. O Mike the bike (κατά κόσμον Μάικ Χέιλγουντ) είναι εδώ ό,τι ο Χαϊλάντερ για τη Σκοτία. Ο Τζόι Ντάνλοπ κάτι σαν τον Κολοκοτρώνη και όλοι οι συμμετέχοντες κάτι σαν οι τελευταίοι των Μοϊκανών, που για την ελευθερία των δύο τροχών προτίθενται να θυσιάσουν ακόμη και τη ζωή τους.
Αυτά τα γνωρίζαμε λίγο πολύ εκ των προτέρων. Αυτά που θα συναντούσαμε, όμως, δε θα τα φανταζόμασταν ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα. Eίναι δυνατόν να φανταστείς ότι στον παραθαλάσσιο κεντρικό δρόμο του Ντάγκλας με τα δεκάδες ξενοδοχεία που μοιάζουν με ησυχαστήριο της τρίτης ηλικίας -κάτι σε Λουτράκι στο πιο αποικιοκρατικό- διεξάγεται ένα από τα πιο ξέφρενα πάρτι του κόσμου; Είναι δυνατόν να πιστέψεις ότι στους γραφικούς δρόμους του νησιού, μέσα από πόλεις και χωριά, πάνω από βουνά, περνούν μοτοσικλέτες με 300 χλμ./ώρα; Και ότι όλα αυτά συμβαίνουν στην καθωσπρέπει Βρετανία; Όχι δεν είναι!
Η μια εξήγηση βρίσκεται στα γονίδια των κατοίκων του Μαν, των οποίων η σκούφια κρατάει από Κέλτες και Βίκινγκς. Η άλλη στο ημιανεξάρτητο στάτους του, αφού, θεωρητικά τουλάχιστον, δεν ανήκει ούτε στο Ηνωμένο Βασίλειο ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διαλέγετε και παίρνετε!
Ο βασιλεύς δεν επιθυμεί τη διεξαγωγή αγώνων...
Εκκίνηση, κάτι από Tάργκα Φλόριο με μια μεγάλη κερκίδα κι έναν τεράστιο μαυροπίνακα γυρολογίων με αναλογικά ρολόγια (που δεν έχει πια στη Σικελία, ζήλια ψώρα) εκατέρωθεν της ευθείας. Εδώ, λοιπόν, ξεκινούν οι μοτοσικλέτες (από το 1907) και κάποτε από το 1904 έως 1908 τα αυτοκίνητα, γιατί ο αγώνας του Μαν ξεκίνησε ως ο αγώνας αυτοκινήτων του Tourist Trophy, εξού και μας προέκυψε και μας απέμεινε ο χαρακτηρισμός «TT races». Παρ’ ότι σε ολόκληρη τη νήσο (της μεγάλης, της Βρετανίας) οι αγώνες αυτοκινήτων σε δημόσιους δρόμους είχαν απαγορευτεί, o κυβερνήτης του μικρού νησιού του Μαν, Λόρδος Ράγκλαν, ήταν τόσο διορατικός, ώστε να επιτρέψει την πραγματοποίηση του διεθνούς Tourist Trophy. Αργότερα, όταν η δημοτικότητα του αγώνα πήρε τέτοιες διαστάσεις ώστε να ανησυχήσει τους συντηρητικούς Βρετανούς, ο βασιλιάς και πατρόνος της βασιλικής λέσχης αυτοκινήτου RAC απλώς υπενθύμισε την αποστροφή του για τους αγώνες αυτοκινήτου, υπογράφοντας εμμέσως τη θανατική τους καταδίκη. Περιέργως όμως οι μοτοσικλέτες δεν απασχόλησαν καθόλου το παλάτι του Μπάκιγχαμ, καθότι της πλέμπας και όχι του καλού κόσμου, που ανανέωναν χρόνο με το χρόνο το ραντεβού τους στο ¶ιλ οβ Μαν, για να το μεταμορφώσουν σε αυτό που είναι σήμερα: στην αγωνιστική πρωτεύουσα του κόσμου.
Μετά την εκκίνηση, η κατηφόρα, ευθεία μίας λωρίδας ανά κατεύθυνση. Μεγάλη ευθεία, κάνα δυο χιλιόμετρα. Με τα φανάρια της και τα όλα της. Περνάς μπροστά από τους κήπους των σπιτιών όπου οι κάτοικοι κρέμονται σαν τα τσαμπιά σε τοίχους και μάντρες και επευφημούν. Πόσα να ’χουν εδώ; 250; 300; Όσα πιάνει η μηχανή και όσα λέει η καρδούλα σου. Μετά... jump! Απογειώνονται! Στ’ αλήθεια. Δύο ρόδες στον αέρα, τέρμα γκάζι, για να δουλέψει η φυσική προς όφελός σου, να προσγειωθείς και με τις δύο, άντε με την πίσω, και φρένα για την κλειστή δεξιά. ΦΡΕΝΑ! Γιατί το μόνο που σε χωρίζει από τα δέντρα απέναντι είναι οι αχυρόμπαλες. Που οι καλοί υπάλληλοι του δήμου φροντίζουν να στερεώσουν καλά από τώρα σε όλα -ή, τέλος πάντων, σε όσα μπορούν- τα επικίνδυνα σημεία της διαδρομής. Παράλληλα, οι άκρες των πεζοδρομίων βάφονται με λευκές και μαύρες ρίγες, σαν κερμπ, που δε χρησιμεύουν όμως ως σημεία που θα πατήσεις για να ανοίξεις την τροχιά σου χρησιμοποιώντας όλο το πλάτος του δρόμου, αλλά απλά και μόνο ως σημεία αναφοράς. Σημεία αναφοράς με 300 χλμ./ώρα. Ό,τι προλάβεις... Κινούμαστε στα επιτρεπόμενα όρια - είμαστε ακόμα εντός των αστικών συνόρων και, στο άκουσμα του V6 με γκαζιά στην 3η από χαμηλά, κάνει όλους τους βαφείς πεζοδρομίων και τοποθετητές αχυρόμπαλων να παρατήσουν μεμιάς τη δουλειά τους. Είπαμε μοτοσικλέτες αλλά και κουλτούρα, που τους επιτρέπει να θαυμάσουν κάθε τι καλό και ωραίο, με την προϋπόθεση ότι είναι μηχανοκίνητο! Και, για να λέμε την αλήθεια, μάλλον δεν υπάρχει καταλληλότερο αυτοκίνητο από το πράσινο ρόουντστερ μας για το γύρο του συγκεκριμένου αγώνα. Αν το καλοσκεφτείς, το perpetuum mobile υπάρχει. Είναι το Morgan που συνεχίζει ακάθεκτο εδώ και 70 χρόνια...
Χαιρετούμε, φωτογραφίζουμε και προσπερνάμε και μετά τη δεξιά στη μικρή πλατεία ο δρόμος αρχίζει να στενεύει ή η κίνηση είναι μεγαλύτερη και μας κάνει να νιώθουμε άβολα. Είμαστε πλέον εκτός της πρωτεύουσας και κατευθυνόμαστε προς Κερκ Μάικλ -ένα γραφικό ψαροχώρι, στο δυτικό κομμάτι της διαδρομής-, ανάμεσα σε συστάδες δέντρων. Η διαδρομή έχει λίγο απ’ όλα: στροφές όλων των ταχυτήτων, μικρές και μεγαλύτερες ευθείες, ανάμεσα σε δέντρα, καταπράσινα λιβάδια και εκείνες τις κλασικές πέτρινες μάντρες που όλοι έχουμε δει σε κάποιο βουκολικού περιεχομένου ντοκιμαντέρ. Δεν υπάρχουν όμως οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές, που είναι τελικά οι χαρακτηριστικές ενός σιρκουί δρόμου. Τα αυτοκίνητα όσο προχωράμε μειώνονται, αλλά οι μεγάλες κίτρινες πινακίδες προειδοποιούν: «Take extra care. 164 casualties in 3 years».
Περνάμε πάνω από ανωμαλίες, νιώθοντας μέσα στο Morgan σαν αυτά τα μικρά πραγματάκια που κάνουν «τσίκι-τσίκι» στις βρεφικές κουδουνίστρες. Τα σοφά λόγια του υπευθύνου πωλήσεων και μάρκετινγκ, Μάθιου Πάρκιν, αντηχούν στα αυτιά μας: «Τα κλασικά αυτοκίνητα χρειάζονται σκληρά αμορτισέρ-ελατήρια για να αντισταθμίσουν την ελλιπή ακαμψία του σασί τους». Πόσο μάλλον όταν έχουν άκαμπτο πίσω άξονα με φύλλα σούστας και τις έξτρα 20άρες ζάντες! Είμαστε ανοικτοί -φυσικά-, γιατί, αν είναι να έχεις αυτό το αυτοκίνητο και να το κινείς με κλειστή κουκούλα, καλύτερα να το αφήσεις στο γκαράζ και να πας βόλτα με το Μondeo στέισον. Το Morgan είναι απόλαυση και ως τέτοια πρέπει να βιώνεται - έστω φορώντας αντιανεμικό και μάλλινο σκουφάκι.
¶σε που ανοικτό είναι πιο ήσυχο απ’ ό,τι κλειστό (!), εξαιτίας, βέβαια, του γεγονότος ότι ουσιαστικά πρόκειται για το πρωτότυπο που παρουσιάστηκε στην έκθεση της Γενεύης - εξού και οι 20άρες ζάντες. To γκάζι και η ροπή του V6 είναι, πάντως, αστείρευτα, και σ’ αυτό συνεισφέρει τα μέγιστα το ελαφρύ αμάξωμα, ο συμπλέκτης, βαρύς όπως θα έπρεπε, ο επιλογέας, θετικός στις γρήγoρες αλλαγές, και το χειρόφρενο fly-off! Στο δρόμο όποιος μας βλέπει χαιρετά και χαμογελά. Και μαζί τους χαμογελάμε κι εμείς. Υπάρχει μεγαλύτερη οδηγική απόλαυση;
Links fahren!
Το καλό κομμάτι, το ανατολικό, ξεκινά μετά την παραλιακή πόλη του Ράμσεϊ - πόλη κι αυτή κανονική, τόσο μεγάλη που δε μας κάνει ούτε «κλικ» για μια έστω εθιμοτυπική επίσκεψη. Από εδώ ξεκινά το mountain circuit, που -μαντέψτε!- οδηγεί στο βουνό, στα πιο χαρακτηριστικά και όμορφα σημεία της διαδρομής. Και επικίνδυνα, αν κρίνω από τους αυξημένους αριθμούς των «casualties» ή απλώς... απωλειών που αναφέρονται στις γνωστές κίτρινες πινακίδες. Έξω από τις πόλεις δεν υπάρχουν όρια ταχύτητας. Και να υπήρχαν, μεταξύ μας, δε νομίζω να τα σεβόταν κανείς, γιατί μήτε διάθεση θα υπήρχε μήτε και κάμερες. Τι γίνεται άραγε εδώ την «τρελή Κυριακή»; Την Κυριακή που μεσολαβεί μεταξύ δοκιμών και αγώνα; «Η διαδρομή μονοδρομείται και η κυκλοφορία επιτρέπεται μόνο στις μοτοσικλέτες. Έτσι οποιοσδήποτε έχει την ευκαιρία να νιώσει για λίγο όπως οι πραγματικοί αγωνιζόμενοι» μας εξηγεί ο μεσήλικας Τζον, ένας ευτυχής κάτοχος Morgan που τυχαία συναντάμε στο δρόμο.
― Δηλαδή, απλώς καβαλάς τη μηχανή σου και πας «με τα χίλια» μια ολόκληρη μέρα;
― Of course! Βέβαια, η διαδρομή κλείνει κάθε λίγο και λιγάκι, μέχρι να μαζέψουν τα απομεινάρια κάθε ατυχήματος και να μπουν τα ασθενοφόρα, αλλά μετά... ξανανοίγει!
Μα, είναι δυνατόν; Κοιταζόμαστε απορημένοι. Μήπως δεν καταλάβαμε σωστά; «Όχι, όχι, σωστά καταλάβατε. Και εγώ βγάζω τη μοτοσικλέτα μου για κάνα δυο γύρους. Είναι, πραγματικά, μια τρελή τρελή Κυριακή», διευκρινίζει ο νέος μας φίλος με χαμόγελο από το ένα αυτί ίσαμε τ’ άλλο. Ε, ναι λοιπόν, είναι τρελοί αυτοί οι νησιώτες! Κάπως έτσι εξηγούνται και τα χαρτόνια που κοσμούν σχεδόν κάθε πινακίδα οδικής σήμανσης στη διαδρομή και απαραιτήτως αυτές με τα ονόματα των στροφών (βεβαίως, κάθε στροφή εδώ έχει το όνομά της, όπως στις πίστες): «LINKS FAHREN!» Όπερ και σημαίνει εις τη γερμανικήν «οδηγείτε αριστερά». Γιατί οι μηχανόβιοι τουρίστες από το «continent» είναι πολλοί. Και κυρίως Γερμανοί, που έχουν το κακό γερμανικό συνήθειο να οδηγούν από τη λάθος πλευρά του δρόμου. Ze blady Krauts!
Στρίβεις την αριστερή στην καλύβα με το χάροντα στη σέλα να σφίγγει γερά τα κοκαλιάρικα χέρια του γύρω απ’ τη μέση σου, τσίτα γκάζι στην κατηφορική ευθεία που ακολουθεί και φρένα για την 90άρα στροφή στην πιο διάσημη παμπ του νησιού, Creg-ny-Baa. Και αν είναι να πας απέναντι στα χωράφια κραυγάζοντας «γαμώτ-γαμώτ-γαμώτ» ως άλλος Eντ Τσίτας του Joe Bar Team, εδώ είναι το καλύτερο σημείο να την κάνεις. Ωραίο σημείο για να χαζέψεις, άφθονο αλκοόλ, καλό φαγητό και ακόμα καλύτερη παρέα. Μέχρι και μια μικρή κερκίδα είναι στημένη δίπλα στο σπιτάκι του χρονομέτρη...
Πώς περνούσαν, άραγε, από εδώ ο Χέιλγουντ, ο Ντάνλοπ, ο Τζον Σέρτις, ο Αγκοστίνι; «ΤΑΠΑ» απαντά μονολεκτικά ο Τζόελ ο μπάρμαν, που ξεσηκώθηκε από τα δικά μας ταπεινά περάσματα, χάριν της φωτογράφισης. Θα έπρεπε μάλλον να είναι κουφός για να μην ακούσει τους βρυχηθμούς του V6 στο κατέβασμα από 3η σε 2η, που, μόλις το στροφόμετρο περάσει τις 5.000 σ.α.λ., ξυπνάει και πεθαμένους ακόμα.
― Κάνετε δοκιμές για τον αγώνα;
― Όχι, δημοσιογράφοι είμαστε.
― Ωραίο αυτοκίνητο έχετε. Εμείς τώρα χαζεύουμε ό,τι προλαβαίνουμε. Γιατί τις ημέρες του αγώνα γίνεται χαμός. Δεν προλαβαίνουμε να αλλάζουμε βαρέλια.
Το βαρέλι της Βushy’s, της μίας εκ των δύο τοπικών ζύθων, είναι πάντως από τώρα άδειο και, θέλουμε δε θέλουμε, παίρνουμε μια γεύση (μικρή, γιατί πρέπει να οδηγήσουμε και μέχρι το ξενοδοχείο) από την Okell’s, το σερβίρισμα της οποίας συνοδεύεται από γνωστό τοπικό ανέκδοτο, κέρασμα από το κατάστημα: «Ένας τουρίστας πίνει ένα ποτήρι Okell’s σε μπαρ του Μαν. Δίπλα του έρχεται και κάθεται ένας ψαράς με έναν κουβά γεμάτο καβούρια και παραγγέλνει επίσης μια μπίρα. Ο τουρίστας τον ρωτά απορημένος: “Καλά, δε φοβάσαι μην το σκάσουν τα καβούρια;”. “Αυτά τα καβούρια είναι από το Μαν” απαντά ο ψαράς. “Αν ένα κάνει πως φεύγει, τα υπόλοιπα απ’ τη ζήλια τους θα το τραβήξουν πίσω!”». Σαν κάτι να μου θυμίζει αυτό...
Χαρτί και μολύβι...
Επιστροφή στη βάση μας, επιτέλους με χαλαρούς ρυθμούς και διάθεση φιλοσοφική. Η διαδρομή του αγώνα; Με μια μόνο λέξη, τρελή! Επόμενο ραντεβού στον αγώνα, δεν το συζητάμε καν. Αλήθεια, όμως, τι να γράψεις για το Morgan; Ότι όταν ήσουν μικρός είχες ένα τέτοιο σε κλίμακα 1:43 και ήταν το αγαπημένο σου, επειδή ήταν τόσο διαφορετικό από οτιδήποτε άλλο; Και, αφού το οδήγησες, 30 χρόνια αργότερα έχεις ακριβώς την ίδια άποψη; Μάλλον ακριβώς αυτό είναι το νόημα: δεν μπορείς να εκφέρεις γνώμη για το αν είναι καλό ή κακό, αν διακρίνεται στον έναν τομέα και χάνει στον άλλο. Το Morgan είναι διαφορετικό. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται η ουσία του πράγματος. Αν αρχίσεις να κρίνεις και να συγκρίνεις με σύγχρονα κριτήρια έχεις χάσει την ουσία, την εσάνς που μπορεί να σου προσφέρει ένα κλασικό αυτοκίνητο κατασκευασμένο το 2006 στο χέρι, με την τεχνοτροπία και τη μοναδικότητα του περασμένου αιώνα. Αχρείαστο; Ενδεχομένως. Αδιάφορο; ΠΟΤΕ!
Είναι ήδη βράδυ και είμαστε τόσο κουρασμένοι που πέφτουμε για ύπνο από τις 10:00. Ες αύριον τα σπουδαία. Τι μας περιμένει ακόμα; Ένας γολγοθάκος. Πλοίο τα ξημερώματα, οδήγηση από Λίβερπουλ μέχρι Μάλβερν Λινκ, περπάτημα μέχρι το σταθμό, τρένο μέχρι το Λονδίνο, άλλο τρένο μέχρι το αεροδρόμιο, αεροπλάνο μέχρι το «Ελ. Βενιζέλος», ταξί μέχρι το Μαρούσι κι από εκεί οδήγηση μέχρι το σπίτι. Είκοσι δύο ωρίτσες είναι. Πού θα πάει; Θα περάσουν..._ Ν. Κ.
Isle of Man TT
Ρεκόρ αγώνα: Tζον ΜακΓκίνες 1h 48m 52,06s (μ.ω.τ.: 199,6 χλμ./ώρα)
Ταχύτερος γύρος: Tζον ΜακΓκίνες 17m 41,71s (μ.ω.τ.: 204,7 χλμ./ώρα)
Πολυνίκες: Tζόι Ντάνλοπ 26, Μάικ Χέιλγουντ 14
Μια οικογενειακή επιχείρηση ετών 97
Αν η Morgan έχει κάτι κοινό με τον αγώνα του Μαν, αυτό είναι η ηλικία: κοντεύουν τον ένα αιώνα. Πρόκειται για τον παλιότερο κατασκευαστή αυτοκινήτων παγκοσμίως που βρίσκεται ακόμα σε οικογενειακά χέρια, με πλούσια αγωνιστική ιστορία και νίκες στον αγώνα του Λε Μαν, και το μοναδικό που διατηρεί σε παραγωγή ένα μοντέλο που ουσιαστικά ξεκίνησε την καριέρα του το... 1936! Αυτό μάλιστα βασίζεται σε ένα μεταλλικό πλαίσιο τύπου σκάλας, πάνω στο οποίο τοποθετείται ένα ξύλινο αμάξωμα, που με τη σειρά του καλύπτεται από σφυρηλατημένο αλουμίνιο. Ποτέ όμως η Morgan δεν εξέλιξε ένα δικό της κινητήρα, για κάποιο από τα 40.000 αυτοκίνητα που έχει συνολικά κατασκευάσει, χρησιμοποιώντας ανέκαθεν σύνολα τρίτων κατασκευαστών, μεταξύ άλλων, των Rover, Ford και προσφάτως της BMW. Σήμερα, σε πείσμα των καιρών, οι περίπου 150 υπάλληλοι της Morgan συνεχίζουν να κατασκευάζουν τα αυτοκίνητα στο χέρι, όπως πριν από 97 χρόνια. Και μάλιστα με κερδοφορία!
Όλα ξεκίνησαν το 1909, όταν ο Χένρι Φρέντερικ Στάνλεϊ Μόργκαν, ιδρυτής της εταιρείας, κατασκεύασε ένα τρίτροχο μονοθέσιο με 2κύλινδρο κινητήρα Peugeot 7 ίππων και την επαναστατική ανεξάρτητη εμπρός ανάρτηση, την πρώτη του είδους της! Το πρώτο τετράτροχο 4/4 (δηλαδή 4κύλινδρο/4τροχο) με κινητήρα Coventry Climax 1.172 κ.εκ. ήρθε αρκετά αργότερα, το 1936, αλλά έμελλε να είναι το μοντέλο που θα σημάδευε την ιστορία της εταιρείας. Τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα (τουλάχιστον από αισθητική άποψη) πήρε από το 1954, όταν το ψυγείο μετακόμισε κάτω από καπό, κάτι που μάλλον θα πρέπει να χρεώσουμε στον υιό Πίτερ Μόργκαν, ο οποίος από το 1947 εργαζόταν ως μηχανικός εξέλιξης και σχεδιαστής στην εταιρεία. Το 1963 το κλασικό σασί «ντύθηκε» με ένα σύγχρονο αεροδυναμικό για την εποχή αμάξωμα, ονομάστηκε «4 plus 4» κι αποδείχτηκε... αποτυχία. Μόνο 26 κομμάτια κατασκευάστηκαν, επειδή απλώς οι πελάτες προτίμησαν και προτιμούν το παλιό, καλό Morgan. Κάπως έτσι εξηγείται η εμμονή στο κλασικό σχέδιο, που παράγεται πλέον σε 550 αντίτυπα ετησίως με αμάξωμα δύο ή τεσσάρων θέσεων με κινητήρες 1.798 κ.εκ. 125 ίππων (έκδοση 4/4), 1.999 κ.εκ. 145 ίππων (Plus 4) και V6 2.967 κ.εκ. 223 ίππων (ρόουντστερ).
Το πραγματικά νέο μοντέλο ήταν το Aero 8, που παρουσιάστηκε στην έκθεση της Γενεύης του 2000. Βασίζεται σε ένα νέο αλουμινένιο δάπεδο (με ξύλινο αμάξωμα, φυσικά!), διαθέτει τον V8 4,4 λίτρων της BMW, ενσωματώνει όλες τις νέες τεχνολογίες παθητικής κι ενεργητικής ασφάλειας (ναι, είναι το πρώτο αυτοκίνητο της εταιρείας με ABS!) και παράγεται περίπου σε 100 αντίτυπα ετησίως. Ένα χρόνο μετά, στην ίδια έκθεση, εμφανίστηκε η κουπέ έκδοσή του, το Aeromax, ενώ φέτος ήταν η χρονιά της παρουσίασης κλασικού μοντέλου σε 4θέσια έκδοση, την οποία οδηγήσαμε.
MORGAN AERO 8
Καθόλου χαμένοι στη μετάφραση
Αν το κλασικό Morgan έπρεπε να «μεταφραστεί» και να σταθεί ως ένα σύγχρονο σπορ αυτοκίνητο του 21ου αιώνα, τότε το Aero 8 θα ήταν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σίγουρα η αισθητική του σε προκαλεί είτε να το αγαπήσεις είτε να το μισήσεις, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό. Το Aero 8 έχει, όμως, την τεχνολογία, την ακαμψία και την οδική συμπεριφορά που δε θα μπορούσε ποτέ να αποκτήσει το ρόουντστερ, χωρίς, όμως, να αποτελεί ιστορική ανακολουθία. Με 1.145 κιλά βάρος, 325 ίππους και 33,6 χλγμ. από το διαμάντι V8 της BMW, οι επιδόσεις απλώς μας κόλλησαν στο κάθισμα. Δυστυχώς μας ξεκόλλησε με συνοπτικές διαδικασίες ο κ. Πάρκιν, για να το δώσει σε έναν υποψήφιο πελάτη, που τον έκοψα για πολύ λελέ. Καταραμένη φτώχεια...
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Τσαρλς Μόργκαν
Εγγονός του ιδρυτή και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, ο Τσαρλς Μόργκαν μετά τις σπουδές του στην ιστορία τέχνης δεν ασχολήθηκε με την οικογενειακή επιχείρηση, αλλά με την... τηλεόραση και τα ντοκιμαντέρ. Αρκετά αργότερα, το 1986, όταν αποφάσισε να αναλάβει τα ηνία της εταιρείας σπούδασε οργάνωση παραγωγής και εφάρμοσε στην πράξη όλα όσα έμαθε, εκσυγχρονίζοντας και ουσιαστικά γυρίζοντας σελίδα στην ιστορία της Morgan. Αποτέλεσμα; Τα επτά χρόνια αναμονής για την απόκτηση ενός Morgan μειώθηκαν σε 12 μήνες!
Τι ιδιαιτερότητες έχει η διοίκηση μιας οικογενειακής επιχείρησης ηλικίας σχεδόν 100 χρόνων;
Είναι ευθύνη, κυρίως λόγω της παράδοσης και της ιστορίας της εταιρείας. Ο παππούς μου ήταν ένας λαμπρός εφευρέτης, ο πατέρας μου ένας λαμπρός επιχειρηματίας, στον οποίο χρωστάμε την επιβίωση της εταιρείας, τη στιγμή που πολλές μικρές αλλά και μεγάλες βρετανικές βιομηχανίες απέτυχαν. Είναι τιμή να τους διαδεχτώ στην επιχείρηση, αλλά και έγνοια για το αν θα μπορέσω να καταφέρω όσα κατάφεραν κι εκείνοι.
Ο κύριος περιορισμός της εταιρείας είναι ότι είναι μικρή και έτσι δεν έχει τους πόρους για έρευνα κι εξέλιξη. Η θεωρία μου πάνω σ’ αυτό είναι ότι πρέπει να καταφέρουμε να έχουμε ένα πραγματικά καλό ντιζάιν με μεγάλη διάρκεια ζωής στην αγορά, μεγαλύτερη από ενός αυτοκινήτου μαζικής παραγωγής - όπως αυτό που βασίζεται στο αλουμινένιο δάπεδο που παρουσιάσαμε το 2002 κι ελπίζουμε ότι θα αντέξει στο χρόνο όσο και το κλασικό μοντέλο. Με αυτόν το γνώμονα πραγματοποιούνται όλες οι δοκιμές πρόσκρουσης, οι ομολογκασιόν και ό,τι αφορά την εξέλιξη: έτσι ώστε το δάπεδό μας να είναι αρκετά προσαρμόσιμο για να αποτελέσει τη βάση διάφορων μοντέλων.
Δηλαδή η παραγωγή του κλασικού Morgan θα σταματήσει;
Όχι ακριβώς. Αφού προς το παρόν πληροί όλα τα στάνταρντ της ομολογκασιόν και οι πελάτες εξακολουθούν να ζητούν την εμπειρία οδήγησης ενός κλασικού αυτοκινήτου, δε βλέπω το λόγο να σταματήσουμε την παραγωγή.
Είναι επίσης ένα σχετικά εύκολο στην κατασκευή αυτοκίνητο, που βελτιώναμε συνεχώς για τόσα χρόνια και, σε τελική ανάλυση, είναι ένα ελκυστικό προϊόν.
Είναι και εικόνα...
Όσον αφορά το σχεδιασμό του, είναι, ναι. Είναι, όμως, κι ένα ελκυστικό προϊόν. Ο κόσμος σήμερα δε θα ανεχόταν προβλήματα ποιότητας ή αξιοπιστίας, οπότε, αν έφτιαχνες ένα αυτοκίνητο ακριβώς όπως τη δεκαετία του ’50, θα αποτύγχανες. Αν, όμως, φτιάξεις ένα αυτοκίνητο με την εμφάνιση της δεκαετίας του ’50, το οποίο θα έχει την οικονομία, την αξιοπιστία και τις επιδόσεις ενός σύγχρονου, τότε πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση.
Δηλαδή ένα κλασικό αυτοκίνητο χωρίς τα προβλήματα ενός κλασικού;
Ακριβώς! Όσο οι αρχές και οι κυβερνήσεις μας επιτρέπουν να το φτιάχνουμε, εμείς θα συνεχίσουμε· για πάντα!
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε ως κατασκευαστής περιορισμένης παραγωγής; Οι δοκιμές πρόσκρουσης, η ομολογκασιόν;
Υποθέτω η ομολογκασιόν, αλλά, πολύ περισσότερο, η τέχνη -η ικανότητα, αν θέλετε- είναι να επιλέξεις πολύ προσεκτικά τους προμηθευτές σου, τους ανθρώπους με τους οποίους θα συνεργαστείς και θα σε υποστηρίξουν. Πρέπει να γνωρίζεις ακριβώς ποιες είναι οι ικανότητες-κλειδιά που εσύ κατέχεις και είναι μοναδικές και ο πελάτης θέλει να αγοράσει και να ποντάρεις σ’ αυτές. Σε εμάς είναι εν μέρει η εμπειρία οδήγησης και εν μέρει ο τρόπος με τον οποίο είναι κατασκευασμένο το αυτοκίνητο. Αν οι πελάτες μας ξεπεράσουν το σοκ της διαφορετικότητας από ένα σύγχρονο αυτοκίνητο, συνειδητοποιούν πόσο διασκεδαστικό είναι να το οδηγούν.
Τι είδους συνεργασία έχετε με τους προμηθευτές κινητήρων σας;
Εξαρτάται από κάθε πρότζεκτ, αλλά σε κάθε περίπτωση δε θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε χωρίς την υποδομή των προμηθευτών κινητήρων. Με άλλα λόγια, δεν έχουμε καμία οικονομική δυνατότητα υποστήριξης των εργαστηρίων μετρήσεων θορύβου, εκπομπής ρύπων, των οδηγικών δοκιμών και όλων των απαιτούμενων διαδικασιών. Μάθαμε πολλά απ’ αυτούς· πώς να κατασκευάζουμε αξιόπιστα αυτοκίνητα, για παράδειγμα.
Η αλήθεια είναι ότι τους αρέσει να δουλεύουν μαζί μας. Πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό για τα δεδομένα των μηχανικών τους και, κυρίως στην BMW, είναι ενθουσιασμένοι, καθώς το Morgan -που είναι πολύ ελαφρύτερο απ’ όποιο άλλο έχουν συνηθίσει- τους δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τις πραγματικές ικανότητες των κινητήρων τους.
Όλη η έρευνα και εξέλιξη γίνεται από αυτούς;
Όχι όλη. Έχουμε τρεις ανθρώπους εδώ που εργάζονται στα προγράμματα σχεδιασμού και ανταλλάσσουμε συνεχώς πληροφορίες με τους προμηθευτές μας. Ιδίως η Ford έχει μια τεράστια γκάμα διαθέσιμων εξαρτημάτων, συστημάτων εξαγωγής, για παράδειγμα, και από κοινού αποφασίζουμε τι θα ταίριαζε περισσότερο.
Ποιο θα είναι το επόμενο Morgan;
Αυτό νομίζω μπορώ να σας το πω. Θα κάνουμε μια περιορισμένη παραγωγή 100 αυτοκινήτων του Aeromax, της κουπέ έκδοσης του Aero 8, και έχουμε κάποια σχέδια, που δεν μπορώ να σας αποκαλύψω πλήρως, για μια ειδική έκδοση του κλασικού μοντέλου.
TAYTOTHTA EIΔIKHΣ ΔIAΔPOMHΣ
Hμερομηνία: 9-12 Μαΐου
Aυτοκίνητo: Morgan Roadster
Oδηγός: Nίκος Kουνίτης (και για 15 χλμ. Θάνος Ηλιόπουλος)
Διαδρομή: Μάλβερν Λινκ - Λίβερπουλ - ¶ιλ οβ Μαν - Λίβερπουλ - Μάλβερν Λινκ
Xιλιόμετρα: 706 (και 164 ναυτικά μίλια)
ΤΣΙΤΑΤΑ
(ΓΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ)
«Αν το καλοσκεφτείς, το perpetuum mobile υπάρχει. Είναι το Morgan που συνεχίζει ακάθεκτο εδώ και 70 χρόνια...»
«Στο δρόμο όποιος μας βλέπει χαιρετά και χαμογελά. Και μαζί τους χαμογελάμε κι εμείς. Υπάρχει μεγαλύτερη οδηγική απόλαυση;»
(ΓΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ)
«O Mike the bike είναι εδώ ό,τι ο Χαϊλάντερ για τη Σκοτία· κι ο Τζόι Ντάνλοπ κάτι σαν τον Κολοκοτρώνη.»
«Πώς περνούσαν, άραγε, από εδώ ο Χέιλγουντ, ο Ντάνλοπ, ο Τζον Σέρτις, ο Αγκοστίνι; «ΤΑΠΑ» απαντά μονολεκτικά ο Τζόελ ο μπάρμαν.»